ΑΡΧΕΛΑΟΣ (414/413-399 π.Χ.)

     Ο Αρχέλαος υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους βασιλείς της Μακεδονίας. Φρόντισε ιδιαίτερα για την αναδιοργάνωση του κράτους και την πολιτιστική του ανάπτυξη. Η συνετή πολιτική των ίσων αποστάσεων προς τους ' Έλληνες αντιμαχόμενους της νότιας Ελλάδας του έδωσε την ευκαιρία να ασχοληθεί με τα εσωτερικά ζητήματα της Μακεδονίας και να επιτελέσει, κατά την ομολογία του σύγχρονου του ιστορικού Θουκυδίδη, αυτός μόνος τόσα όσα οι οκτώ πριν απ' αυτόν βασιλείς. Νεωτεριστής τόσο στον πολιτικό όσο και στο στρατιωτικό τομέα, φρόντισε για τον εξοπλισμό και την οργάνωση του ιππικού και πεζικού, έκτισε φρούρια για την άμυνα της χώρας και μερίμνησε για τη βελτίωση των επικοινωνιών. Φαίνεται ότι στα χρόνια της βασιλείας του μεταφέρεται η πρωτεύουσα του μακεδονικού κράτους από τις Αίγες στην Πέλλα, για να εξυπηρετήσει λόγω της παραθαλάσσιας θέσης της τα μεγαλόπνοα σχέδια του ηγεμόνα.
     Η μετάκληση στην αυλή του των σημαντικότερων ποιητών, καλλιτεχνών, γιατρών, αρχιτεκτόνων και φιλοσόφων της εποχής του, βοήθησε την απογείωση των πνευματικών δυνάμεων της χώρας.

... άλλά ύστερον Αρχέλαος ο Περδίκκου υιός βασιλεύς γενόμενος τα νυν όντα εν τη χώρα ωκοδόμησε και οδούς ευθείας έτεμε και τάλλα διεκόσμησε τα [τε] κατά τον πόλεμον ΐπποις και όπλοις και τη άλλη παρασκευή κρείσσονι ή ξύμπάντες οι άλλοι βασιλείς οκτώ οι προ αυτού γενόμενοι.

θουκυδίδου Ιστορίαι, II, 100.1-2.