ΑΠΟΙΚΙΑ ΠΕΛΛΑΣ

Σε απαλή επικλινή διαμόρφωση του εδάφους, περί το 1,5 χιλ. δυτικά του κεντρικού τομέα της Πέλλας ιδρύθηκε περί το 30 π.Χ. η colonia pelensis, στην περιοχή ανατολικά του σύγχρονου οικισμού, γύρω από τη θέση που σήμερα είναι γνωστή ως "λουτρά του Μεγάλου Αλεξάνδρου".
     Στη θέση μαρτυρείται ανθρώπινη δραστηριότητα από τον 3ο π.Χ. αι. Η πόλη δεν αναπτύχθηκε ιδιαίτερα σε μέγεθος. Η πόλη έκοβε νομίσματα, ένα από τα οποία απεικονίζει ισχυρή πύλη του τείχους της.
     Η αποικία διοικητικά και νομοθετικά όργανα, εκκλησία του δήμου, Βουλή και άρχοντες. Επί Διοκλητιανού φαίνεται πως ονομάστηκε Διοκλητιανούπολη, γρήγορα όμως και πάλη απαντάται το παλιό της όνομα. Το πόλισμα διατηρήθηκε στα ύστερα βυζαντινά και μεταβυζαντινά χρόνια. Μια σημαντική παλαιοχριστιανική βασιλική ανασκάπτεται στη θέση τα τελευταία χρόνια